Kim był święty Franciszek?
Syn bogatego kupca – król biesiad i niedoszły rycerz
Franciszek z Asyżu, a właściwie Giovanni di Pietro di Bernardone, urodził się w Asyżu między rokiem 1181 a 1182. Pochodził z rodziny zamożnego kupca sukienniczego, co zapewniało mu dostęp do wygodnego życia. W młodości młody Giovanni cenił sobie rozrywki, biesiady i towarzystwo, marząc o sławie rycerskiej i chwale na polu bitwy. Pragnął żyć pełnią życia, otoczony przepychem i uznaniem. W jego młodzieńczych latach nie brakowało beztroski, a jego zamiłowanie do życia towarzyskiego sprawiło, że zyskał przydomek „króla biesiad”. Jednak los chciał inaczej, a jego życie miało przybrać zupełnie nieoczekiwany obrót, prowadząc go ścieżką pokuty i głębokiej duchowości.
Nawrócenie i „Franciszku, idź i odbuduj Mój Kościół!”
Przełomowy moment w życiu młodego Franciszka nastąpił w 1205 roku. Po udziale w wojnie i doświadczeniu niewoli, jego perspektywa na życie uległa drastycznej zmianie. To właśnie te trudne przeżycia skłoniły go do głębokiej refleksji i poszukiwania sensu poza doczesnymi przyjemnościami. Według tradycji, podczas modlitwy w zrujnowanym kościele św. Damiana, Franciszek usłyszał głos z krucyfiksu, który nakazał mu: „Franciszku, idź i odbuduj Mój Kościół!”. To boskie wezwanie stało się dla niego punktem zwrotnym. Franciszek zinterpretował je dosłownie, zaczynając od odnawiania fizycznych murów kościoła, ale wkrótce zrozumiał, że jego prawdziwą misją jest odnowa duchowa całego Kościoła. Ta decyzja wymagała od niego całkowitego wyrzeczenia się dawnego życia, co doprowadziło do zerwania z ojcem i porzucenia majątku na rzecz życia w ubóstwie i pokucie, całkowicie oddanego Bogu.
Misja i duchowość Franciszka
Założyciel zakonów – Braci Mniejszych i Klarysek
Franciszek z Asyżu nie tylko sam podążył ścieżką życia ewangelicznego, ale stał się inspiracją dla wielu innych. Jego gorliwość i głęboka wiara doprowadziły do powstania Braci Mniejszych, zakonu, który do dziś znany jest jako zakon franciszkanów. Reguła tego zakonu, oparta na prostocie życia, ubóstwie i głoszeniu Ewangelii, zyskała ustne zatwierdzenie papieża Innocentego III już w 1209 roku, a w 1223 roku została formalnie zatwierdzona przez papieża Honoriusza III. Franciszek był również duchowym ojcem dla Klary z Asyżu, która pod jego wpływem założyła zakon Klarysek, żyjący według podobnych zasad ewangelicznego ubóstwa. Ponadto, jego nauczanie inspirowało powstanie Franciszkańskiego Zakonu Świeckich, znanego jako tercjarze, co pozwoliło ludziom świeckim żyć duchowością franciszkańską w codziennym życiu.
Ubóstwo, ewangelia i miłość do stworzenia
Centralnymi filarami duchowości świętego Franciszka były ubóstwo, życie zgodne z Ewangelią i głęboka miłość do całego stworzenia. Franciszek postrzegał ubóstwo nie jako niedostatek, ale jako drogę do wolności duchowej i naśladowania Chrystusa, który sam był ubogi. Jego życie było świadectwem radykalnego posłuszeństwa Słowu Bożemu, co wyrażało się w prostocie, pokorze i wyrzeczeniu się wszelkich dóbr materialnych. Szczególne miejsce w jego sercu zajmowało ukochanie natury. W „Pieśni słonecznej” Franciszek wychwala Boga poprzez Jego stworzenia: braci Słońce, Siostrę Księżyc, braci Wiatr, wodę, ogień i Siostrę Śmierć. Ta miłość do stworzenia była wyrazem wiary w to, że wszystko, co istnieje, jest dziełem Boga i powinno być traktowane z szacunkiem i miłością, jako Jego odbicie.
Pierwszy stygmatyk – święty Franciszek na górze La Verna
Jednym z najbardziej niezwykłych i poruszających wydarzeń w życiu świętego Franciszka było otrzymanie stygmatów na górze La Verna w 1224 roku. Podczas intensywnej modlitwy i postu, Franciszek doświadczył głębokiego zjednoczenia z cierpieniem Chrystusa, co manifestowało się pojawieniem się na jego ciele ran odpowiadających ranom Ukrzyżowanego. Stał się tym samym pierwszym potwierdzonym stygmatykiem w historii Kościoła. To mistyczne doświadczenie było kulminacją jego życia oddanego naśladowaniu Chrystusa i głębokiej pokuty. Rany te, będące znakiem duchowego zjednoczenia z męką Jezusa, stały się potężnym świadectwem jego wiary i świętości, przyciągając rzesze wiernych i umacniając jego kult.
Dziedzictwo świętego Franciszka
Pisma i nauczanie
Choć święty Franciszek nie był uczonym teologiem w tradycyjnym rozumieniu, jego pisma, choć nieliczne, mają ogromną wartość duchową i teologiczną. Do najważniejszych dzieł przypisywanych mu należą Reguła zatwierdzona z 1223 roku, która stanowi podstawę życia franciszkańskiego, oraz Testament, w którym wyraża swoje ostatnie pragnienia i wskazuje drogę życia dla swoich naśladowców. Jego arcydziełem literackim i duchowym jest „Pieśń słoneczna”, hymniczne uwielbienie Boga poprzez Jego stworzenie, będące wyrazem głębokiej harmonii z naturą i Stwórcą. Nauczanie Franciszka, oparte na prostocie Ewangelii, miłości do ubogich i stworzenia, oraz radykalnym naśladowaniu Chrystusa, do dziś inspiruje miliony ludzi na całym świecie.
Kanonizacja i kult
Już dwa lata po swojej śmierci, która nastąpiła 3 października 1226 roku w Porcjunkuli, święty Franciszek został kanonizowany przez papieża Grzegorza IX w 1228 roku. Szybkość tego procesu świadczy o powszechnym uznaniu jego świętości jeszcze za życia i po śmierci. Kult świętego Franciszka szybko objął cały Kościół, czyniąc go jednym z najpopularniejszych i najbardziej ukochanych świętych. Jest on patronem wielu zakonów, w tym franciszkanów, klarysek, kapucynów i minimizationów, a także patronem Włoch, Asyżu, ekologów, aktorów, niewidomych, pokoju i wielu innych. Jego atrybutami, które często pojawiają się w sztuce i ikonografii, są habit franciszkański, stygmaty, ptaki, baranek, krucyfiks i księga Reguły.
Święty Franciszek w kulturze i sztuce
Dziedzictwo świętego Franciszka wywarło ogromny wpływ na kulturę i sztukę na przestrzeni wieków. Jego życie, pełne wyrzeczeń, miłości i duchowej głębi, stało się inspiracją dla niezliczonych dzieł malarskich, rzeźbiarskich, literackich i muzycznych. Od wczesnych przedstawień w freskach Giotta po współczesne filmy i utwory muzyczne, postać świętego z Asyżu niezmiennie fascynuje artystów. Jego ikonografia często przedstawia go w otoczeniu zwierząt, ze stygmatami lub głoszącego kazania. Jego nauczanie o miłości do stworzenia sprawiło, że dziś jest uznawany za jednego z pierwszych ekologów w historii, a jego przesłanie o pokoju i braterstwie pozostaje aktualne. Nawet współczesny papież Franciszek przyjął swoje imię na cześć świętego z Asyżu w 2013 roku, co podkreśla jego nieprzemijające znaczenie dla Kościoła i świata.
Pisanie to dla mnie sposób na wyrażanie myśli i odkrywanie nowych perspektyw. Fascynuje mnie możliwość dzielenia się wiedzą i inspirowania innych do poszukiwania nowych idei. W swojej pracy staram się łączyć pasję do słowa z dbałością o szczegóły, by każde zdanie miało swoje znaczenie.
